نقشه  توپوگرافي و اهميت آن

"توپو"  به معني جا، مکان و محل و  توپوگرافي  به معني ترسيم مکان است .   نقشه هاي توپو گرافي نقشه هايي هستند که با استفاده از خطوط هم ارتفاع ، نمايشي از وضعيت ناهمواري ها ي يک مکان را ارايه مي دهند.مشخص ترين ويژگي نقشه هاي توپوگرافي وجود خطوط هم ارتفاع يا منحني هاي ميزان است.اطلاعات ديگري نيز بر روي نقشه هاي توپوگرافي وجود دارد از جمله عناصر طبيعي و انساني نظير چشمه ها، چاه ها ، خطوط هيدروگرافيکي ، مناطق مسکوني ، مختصات جغرافيايي ، مقياس ، جهات شمال و غيره.  خطوط منحني ميزان يا خطوط تراز هيچ گاه يکديگر را قطع نمي کنند زيرا مدلهايي هستند که اگر به طور فرضي يک برجستگي را از سطح افق تا بالاترين نقطه ، به شکل صفحاتي بريده و قطع کنيم؛در نتيجه اين کار خطوط پيچ و خم دار و بسته اي بوجود مي آيند که با يکديگر موازيند.
يک آزمايش   :    يک سيب زميني درشت را از قسمت عرض به دو بخش مساوي تقسيم کنيد.يکي از نيمه ها رااز سطح بريده شده روي ميز قرار دهيد. در واقع اکنون يک مدل فيزيکي از يک ناهمواري را پيش روي خود داريد. حال با ماژيک دوايري را روي بدنه اين سيب زميني از نزديکي قاعده تا نزديکي راس آن به فواصل معين رسم کنيد.سيب زميني را از از محل خطوطي که ترسيم کرده ايد برش دهيد . ناهمواري مصنوعي شما اکنون به تعدادي برش تبديل شده است. از بزرگترين برش کار را آغاز کنيد و با قرار دادن آن روي کاغذ ، خطي پيرامون آن با مداد رسم کنيد .و سپس خطوط برش هاي کوچکتر را به ترتيب تا کوچکترين برش روي همان شکل قبلي اضافه کنيد.به اين ترتيب شما نقشه اي توپوگرافي از ناهمواري مصنوعي خود تهيه کرده ايد. هر يک از خطوطي که رسم کرده ايد ، نمايانگر ارتفاع معيني از پديده مورد نظر شماست.
 در نقشه هاي توپوگرافي ايران ؛ منحني هاي ميزان معمولا با رنگ قهوه اي روشن نشان داده شده اند.منحني هاي اصلي پر رنگ تر و ضخيم تر و عدد ارتفاعي روي آنها نوشته شده است.،منحني ميزان هاي عادي که کم رنگ تر و نازک تر هستند ، بدون عدد ارتفاعي مي باشند.و منحني ميزان هاي حد واسط يا فرعي که معمولا در مناطق کم شيب وجود دارد و از آنها براي نمايش يک سطح نسبتا هموار با تغيير ارتفاع نامحسوس استفاده مي شود؛ بدون عدد ارتفاعي به صورت نقطه چين نمايش داده مي شوند. فاصله منحني هاي ميزان در نقشه هاي توپو گرافي ايران بدين شرح هستند:
1-در نقشه هاي1:50000 فاصله منحني هاي اصلي 100 متر ؛ فاصله منحني هاي عادي 20متر و فاصله منحني هاي فرعي 10متر مي باشد.
2-در نقشه هاي 1:250000 فاصله منحني هاي اصلي 500 متر ؛ فاصله منحني هاي عادي 100متر و فاصله منحني هاي فرعي 50متر است.
3-در نقشه هاي 1:500000 فاصله منحني هاي اصلي 1000 متر ؛ فاصله منحني هاي عادي 200متر و فاصله منحني هاي فرعي 100متر است.

اگر چه دقيق ترين نقشه هاي پايه ، عکسهاي هوايي هستند اما به دليل مشکلات تهيه عکسهاي هوايي و اطلاعات اضافي روي آنها و مشکلات فني تصوير و تغيير ارتفاع پرواز نمي توان هميشه از آنها استفاده کرد. به اين جهت نقشه هايي که بتوانند اطلاعات اوليه و دقيقي را در اختيار بگذارند از اولويت زيادي برخوردارند. به نقشه هايي که واقعيت ها را ثبت کرده باشد ، مرز ها مشخص گرديده باشند و مطالب مورد نياز روي آنها يادداشت شده باشند و گسترش مکاني مشاهدات به طور دقيق روي آن ثبت شده باشد ؛ نقشه پايه ميگوييم. در بين انواع نقشه هاي پايه موجود، نقشه هاي توپوگرافي به دليل ارائه اطلاعات اوليه مورد نياز جغرافيدانان ، بهترين در نوع خود محسوب مي شوند.